Komunikaty motywacyjne i afirmacje w procesie uczenia się

0
8202

Stany Zjednoczone od zawsze znane są nam z górnolotnych haseł, filmów i komiksów, w których Amerykanie co chwile muszą ratować świat i sypać rozwiązaniami z zakresu fizyki/chemii/nanotechnologii i innych, jak z rękawa. Ich wiara we własną świetność jest niezaprzeczalna. Skąd się bierze takie myślenie? Moim zdaniem, tę pewność siebie wynosi się już ze szkoły podstawowej, gdzie na każdej ścianie wisi plakat motywacyjny, a każdy spotkany nauczyciel krzyczy “YOU CAN DO IT!”. Oczywiście nie oszukujmy się, nie każdy z nas ma takie same możliwości w życiu, bez względu na to gdzie mieszka. W przywołanych Stanach próbują sobie z tym poradzić opowiadając np.: o tym jak “kujoni” (nerds) lub osoby wstydliwe, nie wyróżniające się z tłumu, nagle zmieniają swoje życie dzięki zmianie podejścia. Produkcje te mają przekonać młodych ludzi, że to od nich zależy, czy osiągną sukces i jak do niego dojdą. W każdej takiej produkcji chodzi o ukazanie, co się dzieje z otaczającą nas rzeczywistością, kiedy zdamy sobie sprawę z naszej sprawczości i możliwości. I choć obserwowanie tak zwanych “Rednecks” krzyczących, że są królami świata, robi raczej wrażenie odwrotne – od zamierzonego – to niezmiennie sądzę, że znacznie lepiej być optymistą i widzieć szklankę do połowy pełną niż narzekać na swój los i zakładać, że nic się nam w życiu nie uda.

Nie chcąc być źle zrozumianą, pragnę zaznaczyć, że często na blogu opisuję pewne techniki i metody, które gdzieś znalazłam lub zaobserwowałam, nie po to aby pokazać, że gdzieś poza Polską to jest fantastycznie i wszystko robią lepiej, ale po to, by zainspirować do eksperymentowania, próbowania i sprawdzania działania poszczególnych rozwiązań. Sama wykorzystuję je wyłącznie w takiej ilości i z taką intensywnością w jakich uważam to za stosowne. Nie namawiam Cię zatem do ślepego naśladowania Amerykanów, Finów czy Holendrów, a jedynie pokazuję, że mają oni ciekawe pomysły, które moglibyśmy wypróbować:)).

Dziś chciałabym Ci przedstawić kilka plakatów z hasłami motywacyjnymi znalezionymi na Instagramie oraz przedstawić Ci, w jaki sposób mogłabyś/mógłbyś je wykorzystać w  pracy ze swoimi uczniami. Przy okazji zajrzyj na konta nauczycielek – autorek zdjęć – czeka tam mnóstwo inspiracji z zakresu organizacji pracy oraz przestrzeni szkolnej:).

(Swoją drogą jeśli jeszcze nie śledzisz konta Educational Eden na Instagramie – zapraszam!)

tł.: Zaczyna się przygoda!
tł.: Zaczyna się przygoda!

Ozdobione drzwi do klas szkolnych to chyba absolutna podstawa w szkołach amerykańskich. Hasło przewodzące, dające nadzieję na niezwykłe przeżycia w tej przestrzeni szkolnej.

tł.: W świecie, w którym możesz być kimkolwiek (czymkolwiek), bądź życzliwy.
tł.: W świecie, w którym możesz być kimkolwiek (czymkolwiek), bądź życzliwy.

Przeglądając strony i blogi zauważyłam, że “życzliwość” (kindness) to swego rodzaju słowo klucz ostatnich lat – wnioskuję zatem, że uczniowie mają tam spory problem z okazywaniem dobroci, życzliwości i uczynności skoro bombardowani są tego rodzaju hasłami na każdym kroku. Myślę, że kontekście ostatnich wydarzeń politycznych jest to podstawowy zabieg, który powinien być wspierany wieloma innymi działaniami na rzecz ograniczania zachowań rasistowskich, ksenofobicznych i prześladowań na tle jakichkolwiek różnic.

tł.: Dzisiejsza młodzież to przywódcy jutra.
tł.: Dzisiejsza młodzież to przywódcy jutra.

Bycie liderem to w Ameryce równie ważna kwestia jak bycie utalentowanym. Zagłębiając się w literaturę czy oglądając filmy i programy telewizyjne łatwo wyłapać, że każdy w tamtejszym społeczeństwie powinien odkryć swoją rolę – im szybciej tym lepiej. Stąd konkursy międzyszkolne, międzystanowe i krajowe, kółka zainteresowań, kluby, organizacje pozaszkolne – z praktycznie każdej dziedziny jaką można sobie wyobrazić. Słyszałaś/eś kiedyś o konkursie na najlepszego mówcę? Lub o stanowych czy ogólnokrajowych debatach wyłaniających przyszłych polityków? Z jednej strony system ten bardzo mi się podoba, bo jak kiedyś wspominałam uważam możliwość wczesnej specjalizacji za zaletę nie ograniczenie rozwoju (nie ma bowiem przeszkód w przekwalifikowaniu się – a posiadając gruntowną wiedzę i umiejętności z innego zakresu możemy to przekuć na swoją korzyść w dalszej nauce), tak z drugiej strony unikam rywalizacji jak mogę, a znając realia pracy w placówce amerykańskiej wiem, że to główny motor i zarazem filtr w pozyskiwaniu liderów i geniuszy.

tł.: Nasza klasa jest obsypana (przyprószona) liderami.
tł.: Nasza klasa jest obsypana (przyprószona) liderami.

Znowu o liderach tym razem ze śmiesznym kulturowym aspektem. Pączek! Jako metafora klasy, uczniowie jako posypka. Nie wiem co autor miał na myśli, prócz tego, że zdaję sobie sprawę z tego jak ważnym elementem świata amerykańskiego jest donut z lukrem i kolorową posypką.

tł.: Doskonałość to nie bycie najlepszym, to robienie wszystkiego co w twojej mocy.
tł.: Doskonałość to nie bycie najlepszym, to robienie wszystkiego co w twojej mocy.

To hasło to absolutnie mój faworyt. Prosto i na temat.

tł.: Rodzimy się twórcami - przenosimy (poruszamy) to czego się uczymy z naszych głów do naszych serc przez nasze ręce.
tł.: Rodzimy się twórcami – przenosimy (poruszamy) to czego się uczymy z naszych głów do naszych serc przez nasze ręce.
tł.: Trzymaj swoją twarz zawsze w kierunku słońca, a cienie zostaną za tobą.
tł.: Trzymaj swoją twarz zawsze w kierunku słońca, a cienie zostaną za tobą.

Uważam to hasło za ciekawe z punktu widzenia nauczyciela tłumaczącego uczniom czym są przeszkody i problemy w naszym życiu, wypracowującego techniki i modele zachowań oraz tworzącego z uczniami sposobów radzenia sobie z problemami.

 

tł.: Nie zawsze możesz być szczęśliwy, ale zawsze możesz być odważny.
tł.: Nie zawsze możesz być szczęśliwy, ale zawsze możesz być odważny.

Osobiście zmieniłabym ten zapis na: “Nie zawsze możesz być szczęśliwy, ale zawsze możesz być uprzejmy.” Tablicę tę przedstawiłabym przy okazji lekcji wychowawczej, której celem byłoby rozwijanie empatii u uczniów. Rozmowa o trudnych emocjach, stawianiu się w sytuacji innych, rozróżnianie frustracji, złości, niepewności, strachu, żalu, czy rozgoryczenia oraz jak sobie z nimi radzić w życiu szkolnym i rodzinnym. Myślę, że takie krótkie hasło byłoby idealnym podsumowaniem tematu emocji i zachowań z nimi związanych.

tł.: Ciężka praca jest ważniejsza (przebija) talent, kiedy talent nie pracuje ciężko.
tł.: Ciężka praca jest ważniejsza (przebija) talent, kiedy talent nie pracuje ciężko.

Bardzo wartościowe hasło, idealne do rozpoczęcia rozmowy “czym jest sukces”. W naszych czasach coraz częściej sukces kojarzony jest z pieniędzmi i sławą, a coraz rzadziej z samospełnieniem, ciężką pracą i ambicjami. Na ten temat będę jeszcze sporo pisać.

tł.: Zacznij tam gdzie jesteś, Używaj co masz, rób co możesz.
tł.: Zacznij tam gdzie jesteś, Używaj co masz, rób co możesz.

Kolejna tablica do wykorzystania podczas zajęć wychowawczych (choć i na innych przedmiotach chętnie bym z niej skorzystała!). Często uczniowie w połowie roku szkolnego przychodzą do nas i mówią: “że już nie ma sensu”, “teraz to już nie mam o co się starać”, “inni są znacznie lepsi…”, “ja nie mam laptopa do nauki” i tym podobne. Warto jest zaznaczyć, że zaangażowanie i silna motywacja wewnętrzna zaprowadzą nas dalej niż dobry sprzęt czy piątka na starcie.

tł.: Czytanie to twoje okno na świat.
tł.: Czytanie to twoje okno na świat.

Ostatni tekst nawiązuje do propagowania czytelnictwa – nie tylko w Polsce mamy problem z zachęceniem uczniów do sięgania po książki  spoza listy lektur szkolnych.

Dla ciekawych znalazłam porównanie szkół polskich i amerykańskich.

AFIRMACJE najczęściej określane są jako narzędzie wzmacniające motywację wewnętrzną i wspierające podnoszenia samooceny, dlaczego zatem, nie stanowią one stałej części programu szkolnego w Polsce?

Oczywiście teksty motywacyjne to nie to samo co afirmacje, jednak mają bardzo ważną cechę wspólną  – mają oddziaływać na podświadomość. Uczniom otaczanym z każdej strony, codziennie tego rodzaju komunikatami łatwiej jest uwierzyć, że faktycznie mają możliwości i mogą osiągnąć swoje cele. Jeśli jednak chodzi o afirmacje, aby działały, muszą być one spersonalizowane i stworzone świadomie przez autora. Proces ich tworzenia powinien być oparty o samoświadomość i znajomość swoich ograniczeń i trudności z jakimi się spotykamy. Dlatego chcąc wykorzystać je z naszymi uczniami na początek poświęćmy trochę czasu na poznanie tego narzędzia by następnie przygotować uczniów do jego stosowania.

Zachęcam Cię do przeczytania artykułu “Pułapka afirmacji” Michała Pasterskiego, w którym poznasz największe błędy oraz przeszkody w tworzeniu skutecznych afirmacji. W kolejnych tygodniach postaram się napisać scenariusz zajęć, w którym dokładnie opiszę jak poprowadzić lekcje wprowadzające do tworzenia afirmacji przez uczniów klas 4-7. Tymczasem jednak pamiętaj, że tworzenie przestrzeni przyjaznej uczeniu się to nie tylko ładne meble i plakaty na ścianach. To również atmosfera, dzięki której uczniowie czują się bezpieczni, chętnie podejmują ryzyko, uczą się na błędach i nie obawiają się wyzwań i zmian. Pamiętaj by podkreślać, że błędy są jednym z etapów uczenia się, ich popełnianie uczy nas więcej niż wykonywanie wszystkich zadań bez pomyłek. Zapisz sobie hasła, które chciałabyś/chciałbyś usłyszeć kiedy potrzebujesz wsparcia lub wykonujesz trudne ćwiczenie. Teksty motywacyjne nie muszą się znajdować na ścianie aby były skuteczne, ważne jest jednak by z nich korzystać przy każdej nadarzającej się okazji.

Jestem ciekawa, co sądzisz na temat komunikatów motywacyjnych i afirmacji. Czy uważasz, że mogą być one przydatne w procesie kształcenia czy może sądzisz, że to kolejny zbędny i nieefektywny pomysł?